Op dinsdagmiddag 12 september organiseerde ZonMw in het Gemeentemuseum Den Haag de conferentie Cultuur, kunst en positieve gezondheid. Wat gebeurt er op het vlak van cultuur en zorg? En hoe wordt dit ervaren door cliënten, zorgprofessionals en zorgorganisaties?
Tijdens de conferentie zijn sprekende voorbeelden gepresenteerd van de mogelijkheden en effecten van culturele interventies. Hans van Oers heeft de directeuren-generaal van de ministeries van VWS en OCW een kennissynthese aangeboden over de effecten van culturele (kunst)interventies in de zorg. En de middag werd afgesloten met een praktijkvoorbeeld in de vorm van een dansvoorstelling.
ZonMw-directeur Henk Smid opent de conferentie: 'De belangstelling voor kunst en cultuur in de zorg is enorm toegenomen. Ik merk steeds meer dat wordt erkend dat kunst een bijdrage kan leveren aan goede zorg en een leven waar mensen blij van worden. Ook op latere leeftijd. Er is het gevoel dat we met kunst kunnen bijdragen aan een goed leven, maar we kunnen dit niet hard maken.'
Wetenschappelijk onderzoek kan de effecten van kunst op verschillende niveaus zichtbaar maken (gezondheidseffecten, welzijnseffecten, zingeving, maatschappelijke participatie, arbeidssatisfactie effecten bij professionals, etc.). ZonMw maakt zich daarom sterk voor dit wetenschappelijk onderzoek en zou hiervoor graag willen samenwerken met maatschappelijke en publieke partners.
Wat gebeurt er op het vlak van cultuur en zorg? En hoe wordt dit ervaren door cliënten, zorgprofessionals en zorgorganisaties?
Journalist Hieke Jippes ging over deze vragen in gesprek met Frans Meerhoff (beleidsadviseur van de gemeente Emmen), Joyce Vlaming (zorgorganisatie AxionContinu) en Lennart Brinkhuis (beeldend kunstenaar). Zij geven sprekende voorbeelden van de mogelijkheden en effecten. Zoals een man met zulke zwakke polsen dat hij al een jaar met braces was opgezadeld, na een uur werken die braces af liet doen en zei: ‘Dit kan ik gewoon!’. En een oudere mevrouw die zich na het samen met anderen zingen ‘opgezwiept’ voelt. Hun ervaringen komen ook terug in het magazine ‘Kunst doet leven’ over kunstprojecten in de ouderenzorg.
Hoewel de maatschappelijke waarde van kunst en cultuur in de langdurige zorg en ondersteuning in binnen- en buitenland breed wordt gedragen, is de kennis erover versnipperd. In opdracht van ZonMw voerde een consortium van Hogeschool Windesheim, Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) en Movisie een overzichtsstudie uit naar culturele (kunst)interventies met mensen die langdurig zorg en ondersteuning ontvangen met als eindproduct een kennissynthese.
Projectleider Cretien van Campen presenteert de kennissynthese. De kennissynthese brengt de laatste stand van zaken over cultuur, kunst en (langdurige) zorg in wetenschap, praktijk en beleid in kaart. Het aantal kunstprojecten in de zorg neemt snel toe.
Hans van Oers biedt namens de begeleidingscommissie Cultuur en Langdurige Zorg de directeuren-generaal van de ministeries van OCW en VWS, Barbera Wolfensberger en Kees van der Burg, de kennissynthese aan.
Kansrijke onderzoek- en ontwikkelrichtingen liggen in de ouderenzorg, geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en extramurale zorg
Dat vergt faciliterend beleid en financiering, samenwerking tussen professionals en co-creatie met deelnemers op de werkvloer en passende methoden van praktijkonderzoek.
De onderzoekers doen in de kennissynthese de volgende aanbevelingen:
De kennissynthese vormt een inbreng voor de kennisagenda die de ZonMw-commissie Cultuur en Zorg de komende tijd gaat opstellen.
De voorstelling CARDIAC 2.0 wordt gedanst door 4 mensen met een verstandelijke beperking en 4 professionele dansers. In de voorstelling belichten de dansers het menselijk hart van verschillende kanten. Angst, liefde, hebzucht en kracht worden in pure bewegingen omgezet en nemen het publiek mee in een indrukwekkende sfeer. CARDIAC 2.0 is een concept van Cordaan en Introdans.
Dansers: Christoph Eberl, Merel Schrama, Jort Faber, Fran Stuyf, Aeymad Qassabi, Emre Ozcan, Esther Luthart
Choreografie: Adriaan Luteijn (Introdans)
Choreografe/repetitor: Nina Funk
Muziek: Jaap van Keulen
Ondersteuning: Birgit Qassabi, Marianne Luthart, Mirjam van der Wal
Op maandag 13 november 2017 gaat de nieuwe voorstelling van Cardiac Output in première in Schouwburg Amstelveen: WEST SIDE STORIES.
De middag wordt afgesloten met een mini expositie door Beeldend Gesproken, een kunstuitleen van professionele kunstenaars met een psychiatrische achtergrond.
Over ZonMw
ZonMw financiert gezondheidsonderzoek en stimuleert het gebruik van de ontwikkelde kennis - om daarmee de zorg en gezondheid te verbeteren. ZonMw heeft als hoofdopdrachtgevers het ministerie van VWS en NWO.
Colofon Redactie Hieke Jippes, Eindredactie Meike Manders, Tamara Adonis, Wendy Steentjes, Fotografie Sannaz Moghaddam, Cor Heijdenrijk en Joyce Vlaming