Onderzoek - ZonMw Digitale Publicaties

Openstaande en verwachte subsidieoproepen

Subsidieoproepen opengesteld micro- en nanoplastics

Dien voor 9 mei 2023 een projectvoorstel in voor onderzoek naar de gezondheidseffecten van micro- en nanoplastics. De thema’s zijn microplastics in het milieu, consumentengedrag, interventies en gestandaardiseerde onderzoeksmethoden.

Subsidieoproep voor infectieziektebestrijding opengesteld

Tot 15 mei 2023 14 uur kunt u projectideeën indienen over uitbraakonderzoek, One Health of multimorbiditeit in relatie tot infectieziektebestrijding. Lees in het nieuwsbericht meer informatie over deze subsidieoproep van het programma Infectieziektebestrijding.

Vooraankondiging subsidieoproep onderzoek gezonde leefomgeving in kwetsbare wijken

In mei 2023 openen we een subsidieoproep voor onderzoek naar een gezonde leefomgeving in kwetsbare wijken in Nederland. In de praktijkgerichte onderzoeksprojecten ligt de focus op samen leren en kennisontwikkeling. Bekijk de vooraankondiging van de oproep die in mei opengaat.

Subsidiekalender

Bekijk de subsidieoproepen van ZonMw in onze subsidiekalender.

In 10 stappen subsidie aanvragen

Voor het aanvragen van een subsidieoproep moet u een aantal stappen doorlopen. Wilt u weten hoe een aanvraag werkt? Bekijk de infographic op onze pagina 'Hoe werkt subsidie aanvragen?'.

Recent gesloten: NWO-subsidieoproep ‘Veilige en gezonde voeding en voedselsystemen’

Tot 17 januari 2023 konden onderzoekers en praktijkorganisaties bij NWO vooraanmeldingen indienen voor het programma over duurzame en innovatieve voedselsystemen, die gezond en veilig voedsel produceren voor de huidige en toekomstige bevolking. Lees meer in ons nieuwsbericht over deze subsidieoproep en het programma. In deze subsidieoproep hangen de onderwerpen voeding, preventie, leefstijl, sociaaleconomische gezondheidsverschillen en leefomgeving met elkaar samen.

Lopende projecten

Op het gebied van gezonde leefomgeving lopen momenteel verschillende onderzoeken en projecten. Hier brengen we er een paar onder de aandacht.

Maak ruimte voor gezondheid!

Wat zijn de effecten van de inrichting van de leefomgeving op gezondheid, duurzaam (on)gezond gedrag, en deelname aan de samenleving? Daarover is nog maar weinig bekend. Om daar verandering in te brengen, doen 7 regionale consortia onderzoek naar de gezonde leefomgeving.

Bekijk de projecten die kennis opleveren over een omgevingsgerichte aanpak.

Pilotonderzoek Klimaat en Gezondheid

In november 2020 hebben wij op basis van de kennisagenda Klimaat en Gezondheid en de afspraken van de Green Deal Duurzame Zorg een eerste subsidieoproep over klimaat en gezondheid opengesteld. Binnenkort starten 3 pilotonderzoeken. Elk onderzoek heeft een ander thema, te weten temperatuurgerelateerde effecten, allergieën en duurzame zorg.

Lees meer over de 3 pilotonderzoeken over klimaat en gezondheid.

Start projecten gezondheidsbevordering in gemeenten

Gemeenten, kennispartners, GGD'en en bewoners(organisaties) gaan al ontwikkelde, veelbelovende aanpakken voor het gemeentelijke beleid over gezondheidsbevordering en gezonde leefomgeving versterken en verduurzamen.

Bekijk de 10 implementatieprojecten.

Aan de slag met preventie in uw gemeente

Hoe stimuleer je het gebruik van erkende interventies en hoe bevorder je een brede lerende aanpak in gemeentelijke preventieprojecten? 6 lokale consortia zorgen voor kennis en inzicht voor preventief gemeentebeleid. De consortia zijn nu in de uitvoeringsfase (fase 2), waarin zij hun plan van aanpak uitvoeren, dat zij in fase 1 hebben opgesteld.

Lees meer over de 6 lokale consortia

Wonen en leven in een gezonde wijk en omgeving

In deze ronde hebben elf projecten de effectiviteit onderzocht van onder meer een integrale aanpak, groen in de wijk, burgerparticipatie, voeding en positieve gezondheid.

Lees meer over de 11 projecten.

Start vervolgonderzoek gezondheidseffecten microplastics

Met onderzoek wil MOMENTUM de effecten van micro- en nanoplastic deeltjes op de gezondheid van de mens vaststellen en voorkomen. MOMENTUM is een samenwerking van partijen uit universiteiten, academische ziekenhuizen, onderzoeksorganisaties, bedrijven en andere relevante stakeholders. Nieuwsgierig hoe dit consortium dat aanpakt? Lees het interview met Dick Vethaak van Deltares en Juliette Legler van Universiteit Utrecht. Zij zijn projectleiders van MOMENTUM.

Jongetje schiet tegen een bal op voetbalveld

Milieuvriendelijke sportvelden

Op het gebied van milieuvriendelijke sportvelden, het onderhoud daarvan en duurzaamheid in het gebruik van sportmaterialen, lopen sinds 2020 een aantal projecten. Deze worden gefinancierd vanuit het Sportinnovator subsidietraject voor bedrijven en Small Business Innovation Research (SBIR).

Bekijk wat bijvoorbeeld de innovatieve mogelijkheden zijn voor een circulair kunstgrasveld of klimgrepen en het milieuvriendelijk bestrijden van onkruid op sportvelden.

Microplastics en milieutoxicologie

Hanna Dusza doet bij het Institute for Risk Assesment Sciences (IRAS) van de Universiteit Utrecht onderzoek naar milieutoxicologie: de effecten van natuurlijke en kunstmatige chemicaliën op het ecosysteem, de fauna en de mens. Momenteel doet ze onderzoek naar onderzoek naar microplastics in de baarmoeder. Tijdens een interview vertelt ze dat baby's via hun moeder kunnen worden blootgesteld aan chemicaliën. Over het effect van die blootstelling is nog niet veel bekend.

Lees het interview met Hanna Dusza.

Internationaal onderzoek micro- en nanoplastics

Wat is het effect van micro- en nanoplastics op onze gezondheid? In 15 unieke onderzoeken wordt hier onderzoek naar gedaan. Deze projecten financieren we vanuit het eerste wetenschappelijke programma ter wereld: Microplastics & Health. Met dit onderzoek willen we inzicht krijgen in de mogelijke interactie en effecten van kleine plastic deeltjes op cel- en orgaanniveau bij mensen. Het onderzoeks-programma heeft een internationale programmacommissie. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door financiering van NWO gesteund door de topsector Life Sciences & Health, topsector Water, het Gieskes-Strijbis Fonds en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W). Het onderzoeksprogramma heeft een internationale programmacommissie.

Bekijk de 15 unieke onderzoeksprojecten

Green Deal 'Duurzame zorg voor een gezonde toekomst'

In 2018 heeft ZonMw samen met een groot aantal andere partijen uit de zorg, overheid en het bedrijfsleven, de Green Deal 'Duurzame zorg voor een gezonde toekomst' getekend. De inzet van deze Green Deal is het terugdringen van de CO2-uitstoot, zuiniger gebruik van grondstoffen, minder medicijnresten in het water en een gezonde leefomgeving voor patiënt, cliënt en zorgmedewerkers. In vervolg op de kennisagenda Klimaat en Gezondheid voert ZonMw in samenwerking met VWS een verkenning uit naar wat nodig is aan onderzoek en ontwikkeling om duurzame zorg te ondersteunen. Het resultaat is een advies omtrent inhoud en structuur ZonMw programmering op het gebied van duurzame zorg.

Lees de blog van Hannie Bonink voor meer informatie: Een handtekening op de Green Deal Duurzame Zorg, en dan?

Onderzoek verspreiding knokkelkoorts

Het denguevirus is een virus dat muggen overdragen aan mensen. Dit virus komt voor in de tropen en subtropen en veroorzaakt daar een enorme ziektelast. Het virus kan leiden tot knokkelkoorts, een infectieziekte. Onder andere door klimaatverandering verspreiden muggen zich steeds meer vanuit de tropen in noordelijke richting. Daarmee dreigt het denguevirus ook Europa te bereiken. Bij het Radboud UMC bestuderen onderzoekers de interacties tussen het virus en de mug, om nieuwe strategieën mogelijk te maken die virus-verspreiding tegengaan.

Lees meer over deze strategieën, die virusverspreiding via muggen tegengaan.

De natuur in met je ogen open

Het is slim je ogen goed open te houden als je wandelt, speelt , in je eigen achtertuin zit of kampeert in de natuur. Daar leven namelijk teken die ziekten kunnen overdragen. De kans is niet heel groot maar de ziekten die ze overdragen, kunnen vervelende gevolgen hebben. Teken kunnen Lyme of een andere infectieziekte overdragen naar mensen.

Lees meer over teken, Lyme en andere tekenoverdraagbare aandoeningen.

COVID-19-veilige binnensport en sportevenementen

COVID-19 maakt dat we innovatief moeten zijn voor het weer veilig en toegankelijk maken van de sport. Negen innovatieprojecten richten zich op de uitdagingen rond hygiëne, luchtkwaliteit in binnensportaccommodaties, triage waaronder sneltesten en risicobeheersing van bezoekersstromen.

Bekijk de 9 innovatieprojecten

Wat doen bacteriën in water?

De bacterie Campylobacter is een van de veroorzakers van darminfecties bij mensen. Hij verspreidt zich meestal van landbouwhuisdieren naar mensen. Ook bij wilde vogels en in oppervlaktewater komt deze bacterie voor. We weten nog niet goed of deze bacterie in water ook voor infecties bij mensen zorgt. Met financiering vanuit het programma Non-alimentaire zoönosen onderzoekt het RIVM met verschillende partners de oorsprong en verspreiding van Campylobacter in het milieu. Uit het onderzoek zal blijken welke acties ondernomen kunnen worden om het verspreiden van de bacterie via het milieu te voorkomen.

Kom op de projectpagina meer te weten over de resultaten van dit onderzoek.

Zwemmen met resistente bacteriën

Mensen en dieren scheiden resistente bacteriën uit met de ontlasting. Die bacteriën bereiken via het riool de afvalwaterzuivering. Afvalwaterzuiveringen kunnen het aantal resistente bacteriën, resistentiegenen en resten van antibiotica deels verminderen, maar niet volledig. Gezuiverd afvalwater wordt geloosd in oppervlaktewater waar mensen zwemmen. Zij kunnen deze resistente bacteriën binnenkrijgen. Het RIVM onderzoekt in hoeverre het mogelijk is om resistente darmbacteriën binnen te krijgen door te zwemmen in oppervlaktewater. En wat de gevolgen hiervan zijn voor de gezondheid.

Lees meer over resistente darmbacteriën in oppervlaktewater.

Recent gesloten subsidieoproepen

NWO: Zorg in eigen leefomgeving (KIC)

Binnen de programmering van het Kennis- en Innovatieconvenant (KIC) 2020-2023 is de missiegedreven subsidieoproep ‘Zorg in eigen leefomgeving’ gelanceerd, die zich richt op technologie en verplaatsing van zorg naar de eigen leefomgeving. De deadline voor het indienen van vooraanmeldingen was 24 maart 2022. De grote druk op de zorg daagt ons uit voor het inrichten van ons landelijke zorgstelsel. Hoe zorgen we er voor dat mensen langer in goede gezondheid leven? En dat mensen meer eigen regie hebben over hun gezondheid én volwaardig kunnen meedoen in de samenleving?

NWO: integreren van onderzoeksbenaderingen vanuit een gezondheidsperspectief

NWO en Zuid-Afrikaanse National Research Foundation hadden tot 1 maart 2022 een subsidieoproep opengesteld over gezondheid en de Water-Energy-Food-Nexus in zuidelijk Afrika. Nederlandse en Zuid-Afrikaanse onderzoekers konden een onderzoeksinitiatief indienen voor het aanpakken en aantonen van de onderlinge verbanden tussen water-energie-voedsel, de sociaal-ecologische omgeving en de menselijke gezondheid. Het doel is een betere respons op pandemieën, gezondheidsrisico's en crises.

Subsidieoproep Klimaatadaptatie en gezondheid

Inmiddels hebben 2 grote onderzoeksconsortia gehoord dat zij mogen starten naar aanleiding van de subsidieoproep van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) die in juni 2021 sloot. Zij gaan onderzoeken welke aanpassingen nodig zijn om een gezonde leefomgeving te creëren in tijden van klimaatverandering. De consortia bestaan uit partners vanuit het fysieke, sociale en zorgdomein. Lees het nieuwsbericht meer over de onderzoeken en over de consortiapartners.

Subsidieoproep Leefstijl en Leefomgeving

Interdisciplinaire publiek-private consortia konden tot september 2021 financiering aanvragen voor duurzame innovatieve preventieve interventies gericht op leefstijl en leefomgeving. Het doel van de oproep was een structurele verbetering van de kansengelijkheid om in goede gezondheid te leven door de (door)ontwikkeling en toepassing van de genoemde interventies. Inmiddels zijn 2 projecten gehonoreerd uit het Kennis en Innovatieconvenant (KIC) van NWO:

Een project gaat over slimme technologie en data sciences, waarmee gezondheid en leefomgeving gemonitord worden, die de burgers ondersteunen en coachen bij het verbeteren van hun levensstijl en motiveren om dit langdurig vol te houden
Binnen het andere project wordt een interactief digitaal platform ontwikkeld met menselijke interactie en omgeving, om kwetsbare gezinnen op-maat te ondersteunen bij gezonde leefstijl, en zorg voor hen toegankelijker te maken door ook zorg met elkaar te stimuleren

Voor beide projecten geldt het volgende:

ze maken gebruik van field labs
de interventies zijn evidence-based en effectief
er wordt gebruikt gemaakt van Artifical Intelligence (AI)
ze zijn gebaseerd op eerder opgedane resultaten en de inzet van learning communities

Subsidieoproep Citizen Science voor Gezondheid en Zorg

Op 18 mei 2021 is de subsidieoproep over Citizen Science voor Gezondheid en Zorg gesloten. Het doel van het programma van deze oproep is het realiseren van creatieve, innovatieve en vooral ook duurzame oplossingen aan de hand van Citizen Science voor het Maatschappelijk Thema Gezondheid en Zorg.

Lees in de subsidieoproep welke relatie er ligt met leefomgeving.

Véronique Timmerhuis

Véronique Timmerhuis is directeur van ZonMw. Bekijk de quote van Véronique en van anderen in de video over de definitie van Gezonde leefomgeving.

‘"Zorg en gezondheid zijn steeds meer aan het vermaat-schappelijken. Het is aan ons om daar goed op in te spelen, er aan bij te dragen. Het thema gezonde leefomgeving past daar erg goed bij. Dit is een onderwerp dat onze aandacht en die van de buitenwereld goed verdient, het is urgent en relevant."

Maak uw data geschikt voor hergebruik en het delen ervan

Op die manier leveren data een bijdrage aan toekomstig en innovatief onderzoek. Wij streven naar een grote wetenschappelijke en maatschappelijke impact van onderzoeksresultaten en dus ook van onderzoeksdata. Wil onderzoek impact hebben, moeten de data herbruikbaar zijn voor verificatie van de uitkomsten van onderzoek en voor gebruik in toekomstig onderzoek.

Met onze procedures voor datamanagement en datastewardship willen dat data FAIR zijn. FAIR staat voor vindbaar, toegankelijk, koppelbaar en herbruikbaar zijn. Het is de Engelse afkorting van findable, accessible, interoperable and reusable.

Lees meer op onze Engelstalige webpagina 'FAIR data and data management'.

Heeft u behoefte aan meer informatie?

Heeft u vragen over onderzoek naar een gezonde leefomgeving?

Bent u als onderzoeker op zoek naar subsidie, lopende of afgeronde onderzoeken of iets anders op het gebied van onderzoek naar hoe de leefomgeving kan bijdragen aan de gezondheid van mensen? Nationaal en internationaal is veel informatie beschikbaar over gezonde leefomgeving: over beleid, over onderzoek en over de toepassing in de praktijk; van landelijk tot lokaal niveau. Wij zijn een onderzoeksfinancier die beleid, praktijk, onderzoek en onderwijs op het gebied van gezondheid met elkaar verbindt. Gezonde leefomgeving gaat over de volle breedte van de kennisketen (van fundamenteel tot toegepast onderzoek) en over de volle breedte van onze onderzoeksterreinen.

Maatschappelijke en wetenschappelijke uitdagingen voor een gezonde leefomgeving

We vinden gezonde leefomgeving een belangrijk en urgent onderwerp. Daarom hebben we de kennis verzameld op deze pagina. Gebruik deze kennis voor beleidsbeslissingen en het formuleren van een onderzoeksvraag. Ook praktische instrumenten zijn terug te vinden in dit gedeelte. Deze pagina kan u helpen bij uw zoektocht naar kennis en is tevens een uitnodiging om met ons in gesprek te gaan. Want samen met andere partijen willen wij bijdragen aan de maatschappelijke en wetenschappelijke uitdagingen op het gebied van gezonde leefomgeving voor nu en de toekomst.

Contact

Wilt u meer informatie over gezonde leefomgeving? Neem contact met ons op via glo@zonmw.nl of meld u aan voor de Preventienieuwsbrief die maandelijks verschijnt of een van onze andere nieuwsbrieven.