Jeugd

Doelen

Het cluster Jeugd beslaat uiteenlopende onderzoeksprogramma’s. Deze richten zich op het brede, gedecentraliseerde jeugddomein. Daarnaast coördineren wij een actieprogramma voor de organisatie en uitvoering van de maatschappelijke diensttijd.

Met onze onderzoeksprogramma’s werken we aan uiteenlopende vraagstukken van professionals, gemeenten, ouders en jeugd. Met als vertrekpunt de leefwereld van kinderen, jongeren en ouders. Daarmee vergroten we de kennis over wat werkt in de preventie, opvoed- en jeugdhulp. Van gezonde leefstijl tot de aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld. En van (lichte) opvoedondersteuning tot ernstige gedragsproblemen.

Kennisinventarisaties vormen het uitgangspunt voor onze programmering. Onderzoek in het jeugdveld ontwikkelt zich. Met onderzoek naar kernelementen van interventies is een nieuwe weg in effectonderzoek ingeslagen. In toenemende mate stimuleren we met actieonderzoek een lerende omgeving en veranderproces voor het vraagstuk. We zetten in op participatie van ervaringsdeskundige jongeren en ouders in onderzoek. En investeren in een goede regionale kennisinfrastructuur. Zodat praktijk, onderzoek, opleidingen, beleid en jongeren en hun ouders elkaar beter vinden. En de uitkomsten goed aansluiten bij de behoeften van de eindgebruiker. Hiermee dragen we bij aan de kwaliteit van (preventieve) jeugdhulp en jeugdgezondheidszorg.

Met het Actieprogramma Maatschappelijke Diensttijd bevorderen we dat jongeren in hun eigen omgeving een aantrekkelijke maatschappelijke diensttijd (MDT) kunnen doen. Zij doen met een MDT via maatschappelijke activiteiten iets voor een ander en/of de samenleving, ontwikkelen hun talenten en ontmoeten mensen met verschillende achtergronden. Maatschappelijke diensttijd wordt in een lerend proces ontwikkeld in co-creatie met jongeren, maatschappelijke organisaties, gemeenten, provincies, onderwijs en het bedrijfsleven.

We bundelen de verkregen kennis en stimuleren dat opbrengsten hun weg vinden naar het jeugdveld. Via publicaties, bijeenkomsten, www.zonmw.nl/jeugd, onze maandelijkse nieuwsbrief en LinkedIn-pagina ZonMw: jeugd communiceren we alle voor jeugd relevante activiteiten vanuit ZonMw. Ook zoeken we in de communicatie van deze opbrengsten aansluiting bij de kanalen van onze stakeholders.

Activiteiten en resultaten 2021

Maatschappelijke diensttijd

De experimentele fase van maatschappelijke diensttijd is inmiddels grotendeels afgerond. De projectresultaten en monitoring vormen de basis voor het landelijke beleidskader. Om vanuit regionale proeftuinen en partnerschappen toe te werken naar een landelijk dekkend netwerk, betrekken in 2021 bestaande partnerschappen nieuwe partners of leggen verbinding met andere MDT-partnerschappen.

JeugdzorgPlus

Sinds de start van de JeugdzorgPlus-instellingen zijn met het programma Longitudinale Effectmonitor JeugdzorgPlus diverse onderzoeken gedaan om de kwaliteit van deze intensieve vorm van jeugdhulp te stimuleren. In vervolg daarop verschijnt in 2021 een publicatie van 10 jaar onderzoek over de resultaten en geleerde lessen. Daarnaast komt er een bijeenkomst om met professionals die in de JeugdzorgPlus werken deze opbrengsten te delen en de door hen ervaren kennislacunes in kaart te brengen.

Big data en kansrijke start

De onderzoeksprojecten gericht op een kansrijke start voor kinderen met behulp van big data in het kader van het NWA-programma gaan van start. De onderzoeken beogen bij te dragen aan de vroege identificatie van (risico)kenmerken die bepalen of kinderen en (aanstaande) gezinnen kwetsbaar worden of zijn. Dit met het doel gezinnen en kinderen tijdig passende hulp en ondersteuning aan te bieden voor een kansrijke start.

Jeugdgezondheidszorg

Afgelopen periode zijn vanuit het programma Richtlijnen JGZ 2019-2024 voorbereidingen getroffen om JGZ-richtlijnen modulair te ontwikkelen. De nieuwe werkwijze legt een basis voor de doorontwikkeling van JGZ-richtlijnen. In 2021 worden de eerste subsidieoproepen opengesteld voor de modulaire herziening van bestaande en indien nodig ontwikkeling van nieuwe modules of JGZ-richtlijnen.

De projecten die onderzoek hebben gedaan naar de jeugdgezondheidszorg hebben veel kennis opgeleverd. Gezamenlijk gaan de projectleiders deze kennis bundelen en verspreiden. De focus daarbij ligt op activiteiten voor JGZ-professionals en beleidsmakers. Onderwerpen zijn onder andere het bevorderen van het gebruik van door onderzoek valide gebleken signaleringsinstrumenten voor de psychosociale ontwikkeling, het stimuleren van het prenataal contactmoment door de JGZ en praktische handvatten voor samenwerking van de JGZ in het sociaal domein. Daarnaast verschijnen de laatste resultaten op het gebied van digitalisering. Alle opbrengsten worden gebundeld en verspreid met een eindpublicatie, een praktische waaier met resultaten voor de JGZ-professional.

Wat werkt voor de jeugd

De onderzoeksprogrammering levert kennis op om de waarde van effectonderzoek te vergroten. Door bijvoorbeeld vooraf goed na te denken over een passend onderzoeksdesign bij de onderzoeksvraag, de juiste randvoorwaarden voor een goede inclusie te organiseren en jongeren te laten participeren in onderzoek, wordt de kans vergroot dat het onderzoek uitkomsten oplevert waarmee de praktijk daadwerkelijk verbeterd kan worden. De lessen en ervaring op deze en meer thema’s worden gebundeld in een eindpublicatie van het programma Effectief werken in de jeugdsector. In vervolg op de uitkomsten van de consortia Psychosociale problemen jeugd wordt een Keuzehulp ontwikkeld. Deze keuzehulp bevordert gezamenlijke besluitvorming tussen gezinnen en professionals over passende en effectieve jeugdhulp op basis van de meest actuele kennis over wat werkt voor wie.

Daarnaast worden er de komende tijd vanuit het kennisontwikkelingsprogramma Wat werkt voor de jeugd verschillende nieuwe subsidierondes uitgezet om met kennis de psychosociale ontwikkeling van kinderen en jongeren te bevorderen.

Toepassing van kennis in opleidingen

Het stimuleren en faciliteren van de toepassing van de ontwikkelde kennis is eveneens een belangrijk onderdeel van de programma’s. Onder andere door toepassing in opleidingen voor professionals. In 2021 komen resultaten beschikbaar van de 3 projecten die samen met opleidingen, onderzoekers en professionals actuele kennis over het verbeteren van de psychosociale ontwikkeling van kinderen en jongeren toepasbaar maakten voor het hoger onderwijs.

Kennisvouchers

De toepassing van door de Academische Werkplaatsen Transformatie Jeugd ontwikkelde kennisproducten voor geïnteresseerde (professionals van) jeugdhulporganisaties en gemeenten wordt met kennisvouchers  gefaciliteerd. Dit aanbod en de resultaten van de werkplaatsen blijven we via de website www.werkplaatsenjeugd.nl delen. De publicatie ’Betekenisvol verbonden: 10 jaar werkplaatsen jeugd’ verschijnt met de belangrijkste opbrengsten en lessen.

Evaluaties onderzoeksprogrammering

De zelfevaluaties en de externe evaluatie van de programma’s Richtlijnen jeugdgezondheidszorg 2013-2018, Effectief werken in de jeugdsector, Academische Werkplaatsen Transformatie Jeugd en Versterking Uitvoeringspraktijk JGZ verschijnen en worden aangeboden aan de opdrachtgevers. Ook kijken we hoe we de lessen en aanbevelingen een plek kunnen geven. 

Jeugd in Onderzoek

Ook in 2021 organiseren we met het NJi, NCJ, TNO, NRO en het kenniscentrum KJP en LVB het congres Jeugd in Onderzoek. We organiseren daarnaast verschillende soorten bijeenkomsten (symposia, netwerk- en projectleidersbijeenkomsten, werkbezoeken, site-visits) om kennis te delen en te verbinden tussen projectleiders, (regionale) belanghebbenden en kennispartners. Zo organiseren we een bijeenkomst over de actuele ontwikkelingen op het gebied van onderzoek naar het voorkomen, signaleren, stoppen en behandelen van (de gevolgen van) kindermishandeling en huiselijk geweld in Nederland.

Stakeholders

Het ministerie van VWS (directie Jeugd en Publieke Gezondheid) is de primaire opdrachtgever voor Jeugd. Andere opdrachtgevers zijn de ministeries van SZW, OCW en J&V. Voor het cluster Jeugd zijn bovendien de volgende stakeholders relevant:

Beoogde gebruikers van resultaten

Programma's en contactpersonen

Meer informatie

• ZonMw-thema Jeugd
• ZonMw: Jeugd op Linkedin