Kunstinitiatieven - ZonMw Digitale Publicaties

Inhoud

Creatief Actief@Topaze@Transvaal

Vanuit de werkplaats gehuisvest midden in de wijk Transvaal worden activiteiten ontwikkeld om kunst en cultuur bereikbaar te maken voor iedereen. Zoals open inloopochtenden voor kwetsbare oudere wijkbewoners met als doelstellingen:

Activatie van senioren die vereenzamen en met psychosomatische en lichamelijke beperkingen worstelen;
Ontmoeting tussen jongeren en deze kwetsbare groep zodat zij naast elkaar werken en elkaars belevingswereld leren kennen.

De groep vindt ontspanning door creatieve inspanning, onderzoekt eigen expressie, leert nieuwe vaardigheden, gaat op excursie naar culturele instellingen en treedt naar buiten door exposeren. De creatieve geest wordt geprikkeld en uitgedaagd. Het welbehagen, zelfvertrouwen en de zelfredzaamheid groeit.

“Ik wist niet dat ik dit in me had.”
“Het liefst kom ik hier elke dag.”
“Ik heb last van paniekaanvallen maar door hier te komen kan ik het even los laten.”
“Door het schilderen kom ik helemaal tot rust”
“Er is me aangeraden iets te ondernemen en dat doe ik door deze activiteiten”

“Ik ontdek wat ik kan en waar mijn talenten liggen.”
“Mijn dagbesteding is zinvol”
“De sociale contacten zijn van belang in het weekend heb ik het het lastigst”
“De diversiteit van de activiteiten en mogelijkheden spreken me aan. Ik kom blij binnen, kom gewoon te vroeg.”

“Ik vind het heel gezellig om te komen, ik had nooit geschilderd en wist niet dat ik dit kon! Ik ben blij bezig te zijn en mezelf te ontwikkelen ook contact hebben met andere mensen. Ik vind het ook leuk dat de jongeren er zijn en contact met ze te hebben en ik maak wel een praatje met ze. Het is ook heel goed voor de jongeren. Ze hebben het nodig en het stimuleert het contact met ze. Goed georganiseerd, ik kom graag, sfeer is goed.”

“Ik hou me vast aan de leuke dingen die ik doe en dat is dan kunst, dat is schilderen, dat is ook de sfeer daar. Dat is een fantastische sfeer. Mensen gaan heel goed met elkaar om. En ze praten elk op zijn eigen manier over ook andere problemen en over dingen dat ze meemaken.”

“En om bepaalde tijd gaan wij onze schilderijen weer ophangen bij de bibliotheek. Dan gaan kennissen en familie, dan zeg je: “Hey mijn schilderij is in de bibliotheek! Als je wil dan kan je wel kijken.”

Dance Connects Community

Dance Connects Community richt zich op activering, participatie, zelfredzaamheid, sociale cohesie en preventie van eenzaamheid door middel van diverse dansactiviteiten en het onderhouden van een community online en offline voor ouderen in Amsterdam en Amstelveen. Wekelijkse danslessen binnen, buiten en online betrokken zo’n 300 mensen van 60 tot 100+. Daarnaast werden interactieve performances voor ruim 650 bewoners van woonzorgcentra gegeven. Er werden online dansfeesten georganiseerd, waar jong en oud uit heel Nederland met elkaar danste. De waarde van dans, sociale contacten en een veilige plek waarbinnen 60-plussers zich kunnen blijven ontwikkelen bleek bijzonder groot. Alle activiteiten worden in 2021 gecontinueerd, doorontwikkeld en uitgebreid.

“Ik ben vooral erg blij met en dankbaar voor Dance Connects! Ik vind dat de medewerkers geweldig werk verrichten en voel me respectvol behandeld als oudere. Ik ben elke week blij om naar dans te gaan en kan er helemaal mezelf zijn. Dank jullie wel!”

“Bedankt voor dit fantastische initiatief. Heerlijk om er helemaal uit te zijn en met speelsheid bezig te zijn,het doet me zo veel goed!”
“De muziek die gedraaid wordt om te dansen, vind ik heerlijk. Dansen gaat vanzelf en ik word er blij van.”

“De lessen vind ik heerlijk. Geweldig hoe jullie ons de lockdown door helpen.”
“De routines en choreografieën zorgen dat ik alert moet blijven en stimuleren mijn brein. Dat doet goed!”

“Zeker na al die corona periode,lockdowns etc. vond ik dance connects heel belangrijk. Van beweging en contact bloei ik weer op.”
“Het is zo geweldig om mijzelf te uiten en te zwieren en swingen!”

De Rimpel maakt wat los

'De Rimpel maakt wat los' is een theaterspektakel waarin ouderen uit het publiek op improvisatiebasis theater maken met spelers van de Rimpel. Door COVID-19 moest deze activiteit na twee edities gestaakt worden.

Het alternatief was 'Simpel de Rimpel'. Elf korte filmpjes gemaakt door elk van de deelnemers. Thema's: eenzaamheid en verveling tijdens de lockdown. Er werd bij de spelers thuis gefilmd. De filmpjes, met nagesprek door de regisseur, werden vertoond in woonzorgcentra.

Het vervolgproject 'Oma Corona' had eenzelfde werkwijze maar door kinderen de verbindende scènes te laten spelen, ontstond een heuse korte speelfilm. Thema: verbinding tijdens lockdown. Ook deze film wordt in woonzorgcentra vertoond.

Improvisatietheater voor senioren

In dit project zijn senioren groepsgewijs 10 weken samengekomen om onder aanvoering van een dramadocent improvisatietheater te spelen. Het project is erg goed verlopen. Naast het feit dat er heel veel gelachen is gedurende de workshops zijn er in de groepen mooie verbindingen tussen mensen ontstaan. Men is met elkaar dingen gaan ondernemen. Ook zijn een aantal mensen aangehaakt aan andere activiteiten welke ook in het buurtcentrum plaats vonden. Daarnaast bleek het improviseren ertoe te leiden dat de deelnemers weer echt zijn gaan staan voor wat zij willen, voor wat ze nodig hebben in hun werkelijke leven.

PRA Muziektheater Labs en Stil Even

Stil Even was een dans- en muziekproject met vitale en kwetsbare ouderen, kinderen, studenten dans en sociaal werk, professionele dansers en musici. Ons streven was mensen uit verschillende leefwerelden elkaar op een verrassende manier te laten ontmoeten via muziek en dans. Het werd voor alle betrokkenen een inspirerende zoektocht naar de kracht van creativiteit, interactie en eigenheid. Corona had natuurlijk grote impact op het proces, maar versterkte de inhoud. In de workshops ontstond prachtig materiaal, dat is gebruikt voor de vier goedbezochte voorstellingen in Amsterdam. Het traject heeft het zelfbeeld en het welbevinden van de ruim honderdvijftig deelnemers positief beïnvloed.

Ik voelde me op een hele plezierige manier uitgedaagd om weer te dansen; iets wat je van nature doet als je jong bent maar wat naar de achtergrond verdwijnt om allerlei redenen. Ik leerde nieuwe dingen (Vogue!), ik kon veel kwijt van wat ik al wist, maar al jaren niet meer gedaan heb. Het improviseren is natuurlijk een van de leukste dingen, in het moment zijn, je niet afvragen wat was of komen gaat, oplossingen bedenken voor wat nu gebeurt, samen lol maken. - Anneke, deelnemer

En ik voel me gezien, met de aanwijzingen van jullie, gewoon te lopen zoals ik altijd loop, en als ik dat doe dat ik dan rust breng, dat is niet nieuw om te horen, maar toch ook weer fijn om dat opnieuw te horen! Dit alles heeft me zo geholpen om me vrijer te voelen en zichtbaarder te durven zijn. Steeds meer ben ik gaan voelen hoe fijn ik dat vind om samen zoiets moois te maken en hoe fijn ik dat vind om dat te laten zien. - Tineke, deelnemer

Het Amsterdams Ontmoetingscentrum de Pijp, een dagbesteding voor mensen met dementie die thuiswonend zijn en hun mantelzorgers, en het personeel vonden de workshops van Pra Muziektheater en de voorstelling een bijzondere ervaring. Je zag wat muziek, dans en live muziek doet met mensen met dementie en sommige mantelzorgers. Dansers en de muzikant van Pra theater bewogen met de mensen mee in hun beleving, waardoor er echt contact ontstaat. - Mariska Atmodimedjo Senior Activiteitenbegeleider AOC de Pijp en de Nieuwe Club

Ik voelde me vereerd dat ik mee mocht doen met deze voorstelling. Dank hiervoor. Ik vond het spannend, de labs, de voorbereiding, het uitproberen, het aanboren van je creativiteit, het aftasten, het ontdekken, de concentratie. Ik voelde dat ik weer vleugels kreeg. Ik vond het heerlijk om weer te dansen. - Marga, deelnemer

De voorstelling Stil Even van Pra Muziektheater was een ervaring van begin tot eind. Het was mooi om te zien hoe verschillend de dansers waren, en hoe iedere danser een bepaalde comfort en plezier uitstraalde. Dan bedoel ik het comfort in het eigen lichaam en je eigen unieke manier van bewegen en uitdrukken vol overtuiging gebruiken, waardoor het publiek haast niet anders kan dan meegenomen worden in het gevoel van dat moment. Zo bracht iedere danser op een eigenzinnige manier iets van zichzelf over op het publiek. Dat is heel mooi om naar te kijken en mee te beleven. Dit gaf mij persoonlijk een sterk gevoel van troost, van hoop en menselijkheid; iedereen is uniek en mag er zijn op zijn/haar eigen manier en met je eigen manier van jezelf uitdrukken. - Lieke de Kock, onderzoeker en bezoeker

Het eerste is dat jullie Monique, Dries en Andrea een veilig kader bieden doordat jullie een helder beeld voor ogen hebben wat jullie willen bereiken, een visie hebben, dat iedereen ertoe doet en op een eigen wijze een bijdrage levert aan de voorstelling .Ik heb me uitgenodigd gevoeld om te durven experimenteren, niets is verkeerd, maar ook mijn eigen grenzen te blijven voelen. En veel geduld gekregen! En wat ik heerlijk heb gevonden is een paar weken zo intensief met elkaar aan de slag te zijn om iets moois neer te zetten. Feedback te krijgen. Wat me heeft geholpen zijn gesprekjes die ik heb gehad met mijn mede ouderen, maar ook met muzikanten en jongere dansers, hoe om te gaan met de spanning om op te treden.
Sowieso de mix van allen heb ik zo fijn gevonden. - Tineke, deelnemer

Het was een heel bijzonder project dat we met elkaar hebben beleefd. Dank voor je vertrouwen in mij ,dat ik met het Surinaams liedje mijn bijdrage heb mogen leveren. Ik vond het heel spannend om te doen,maar de positieve reacties,hebben mij enorm geholpen om mijn twijfels en angst te overwinnen. De labs,de repetitie samen met de dames en de kids en niet te vergeten de heerlijke muziek,heb ik als zeer prettig ervaren. Ik hoop dat ik weer mee mag doen in een volgend project. - Wilma, deelnemer

Ik teken voor je

Het zorgatelier van kunstenaar Hein Walter in Woonzorgcentrum Archipel was op donderdagmorgen een inloopatelier voor buurtbewoners, leerlingen van basisschool De Omnibus en ook bewoners van Archipel. Wekelijks waren er ruim 20 mensen tegelijk aan het tekenen. Er werd getekend op A5 formaat en de tekeningen die werden gemaakt, werden verstuurd per post naar mensen die de post waardeerden. In het afgelopen jaar zijn er zo’n 700 tekeningen gemaakt en verstuurd (op www.dezijderups.nl/ik-teken-voor-je/ zijn ze allemaal te vinden). Om 12 uur werd de tafel gedekt en werd er samen geluncht. De zen-achtige sfeer, de ontmoetingen tussen leeftijden en het samen tekenen waren de ingrediënten voor een succesvol programma.

“Het is elke keer weer een leuke verrassing.”

“Jouw tekenaars zijn mensen die aantoonbaar nog over een flinke dosis liefde beschikken.”

“Ik ben heel blij met de kaartjes. Vooral na de dood van Ton is het fijn dat er mensen zijn, onbekenden, die aan je denken en met je meeleven. Tijdens Corona zijn de dagen lang en saai, weinig bezoek, allemaal restricties. Af en toe een zelfgemaakte kaart is dan fijn, een zonneschijntje in de eentonigheid.”

Kunstkoeriers

KunstKoeriers is een intergenerationeel project, waarbij leerlingen van Damstede Lyceum uit Amsterdam Noord ouderen van Odensehuis Het Schouw ontmoeten. Door middel van kunst vertellen ze de ander verhalen uit hun leven, ondersteund door (lokale) kunstenaars en fotografiemuseum Foam. In Foam leiden de leerlingen de ouderen rond in de tentoonstelling Adorned. Ook elkaar en elkaars omgeving fotograferen is een onderdeel van het project.

Na de derde ontmoeting is het project gestopt omdat de deuren van Odensehuis en Damstede Lyceum moesten sluiten. Op een zondag in september 2020 is KunstKoeriers aanwezig geweest tijdens een live radioprogramma van SaltoTV. Er vond die dag nog een kleinschalige ontmoeting tussen jongeren en ouderen plaats en er zijn samen foto's gemaakt. Nu het leven van zowel jongeren als ouderen zich weer meer naar buiten verplaatst, wordt er gebroed op plannen om het project voort te zetten. Zowel de jongeren als de ouderen hebben aangegeven graag met het project verder te gaan. We hebben hoop dat dat gaat lukken.

Kunst aan de keukentafel

Kunst aan de Keukentafel is een kunstactiviteit thuis bij 55-plussers. Tijdens een kennismakingsgesprek met een medewerker of een vrijwilliger van Lang Leve Kunst en Naoberschap van Amphion Cultuurbedrijf (voorheen: de Gruitpoort),wordt een plan gemaakt op basis van de wensen en interesses van desbetreffende persoon op kunstgebied. Bij dit plan wordt een kunstenaar gezocht, die vervolgens drie keer samen met de deelnemer aan de slag gaat, ook weer bij die deelnemer thuis.

Kunst aan de Keukentafel heeft de positieve gezondheid van thuiswonende ouderen die kwetsbaar zijn of dreigen te worden versterkt met individuele activiteiten op maat, ook in tijden van corona. Het bleek een kunst op zich op bij mensen thuis uitgenodigd te worden. Daarom was de opbouw van een netwerk van verwijzers een cruciale succesfactor in ons project. De activiteit brengt een positieve energie op gang die mensen verder kan helpen, bijvoorbeeld naar een activiteit buitenshuis.

KWW met de Speurneuzen

Deze groep onderzoekers uit Harfsen, Lochem, Deventer en Gorssel stelt zich de vraag: “Kunnen wij in de samenleving-van-nu - waar verschillen steeds groter lijken te worden - ook lichtpuntjes vinden, zodat wij straks - wanneer wij onze ogen sluiten - de wereld met een gerust hart kunnen doorgeven aan onze (achter-klein) kinderen”.

Bijvoorbeeld SAMEN-WONEN, hoe doen we dat in de toekomst? En hoe sturen we zelf op GELUK? Met een professioneel film/redactieteam – scannen zij lichtpuntjes in Nederland, doen zij research, gaan zij op stap voor interviews … steeds weer storten deze onderzoekers zich in nieuwe en onbekende. Om alles vervolgens weer te relativeren in hilarische sketches.

BELEEF HET MEE - Volg ons op www.fitart.nl en ontdek wanneer we waar in première gaan!

Muziek & Dementie

Embrace Nederland - Expertisecentrum voor Muziek & Mens, runt sinds 2014 een impactvol programma met professionele musici voor mensen in een gevorderd stadium van dementie en hun verzorgers. Doelen zijn: het welbevinden van mensen met dementie vergroten; de relatie tussen de bewoners maar ook met hun verzorgenden intensiveren; medewerkers, vrijwilligers of familie inspireren en praktische en wetenschappelijke kennis bieden om op een andere manier met de bewoners om te gaan. De eigen creativiteit van bewoners en medewerkers wordt gestimuleerd door muziek maken te implementeren in de dagelijkse zorgpraktijk. Uit de praktijk en internationale onderzoeken blijkt dat live (bij Embrace Nederland veelal geïmproviseerde) muziek de meeste impact heeft.

Embrace Nederland brengt met speciale trainingen een muzikale beweging op gang waarbij zorgmedewerkers leren met zelfvertrouwen muziek te gebruiken ongeacht het muzikale niveau. Naast de opleiding van bestaande medewerkers heeft Embrace Nederland een muzikale module ontwikkeld met onderwijsinstellingen voor nieuwe zorgmedewerkers. Opgedane kennis van medewerkers wordt ingezet na het volgen van het Embrace Nederland M&D programma.

“Het is zo mooi om te zien hoe de bewoners opener worden.”

“We hopen dat de musici nog eens terugkomen.”

“Heel ontroerend. Er was ook een meneer in een rolstoel, die praatte wel, maar wat chaotisch. En een van de laatste keren toen wilde hij duidelijk maken dat er achter zijn rolstoel een tas zat, en die tas die moest worden gepakt. Die was hij zelf kwijt. Hij kon zijn tas niet vinden. Maar doordat hij het niet zo goed kon vertellen, hadden mensen niet zo goed in de gaten wat die man nou wilde, maar die man werd steeds onrustiger, en die tas die moest er komen. En hij kon ook verder niet meer meedoen. Uiteindelijk bleek hij in zijn tas een kaart te hebben die hij aanbood aan de muzikanten. En hij had een briefje geschreven waarin hij hen bedankte voor alle muziek en alles wat ze hadden gedaan. Dat was heel ontroerend.”

Muzikale Ontmoetingen Urk

Op Urk worden sinds juli 2020 Muzikale en Actieve Ontmoetingen voor kwetsbare oudere deelnemers georganiseerd, wonend in Talma Haven en Dok. Via de taal van muziek en dans creëren we een ware ontmoeting waar iedereen blij van wordt. Dit gebeurt in het kader van Ontmoetingen Online; een vernieuwend platform met een aanbod rondom zinvolle (kunstzinnige) dagbesteding. Voortdurend ontwikkelen we het aanbod door, met en vóór deelnemers! Via het beeldscherm van de eigen televisie kunnen deelnemers online met elkaar activiteiten ondernemen en ervaringen delen. Het systeem is laagdrempelig en eenvoudig in gebruik, interactief, de privacy van deelnemers is gewaarborgd en juist na Corona blijft het dagelijkse aanbod van dagbesteding super interessant! Zie www.ontmoetingen-online.nl voor meer informatie.

Participatiekoren

Erbarme dich, juist als het erop aankomt

Meer zang is minder zorg. Dat is wat de Participatiekoren dankzij mantelzangers en professioneel kunstenaars mogelijk maken. Ook ten tijde van COVID-19 konden de ruim 180 zangers, vertellers en kunstenaars, waarvan één op de vier een vorm van dementie heeft, hun opeens wel heel relevante programma Erbarme dich voortzetten.

Dankzij de podcast ‘Wij zijn Nico’ bleven de deelnemers en het publiek tijdens de eerste lockdown met elkaar verbonden. Gesteund door de ruim 10.000 luisteraars konden de zangers, vertellers en muzikanten op Wereld Alzheimerdag alsnog hun jaarlijkse Matthäus Passion ten gehore brengen. Niet live, maar met de veelgeprezen concertfilm Erbarme dich.

Stadsdorpkoor 10acht10

Het Stadsdorpkoor 10acht10 heeft ondanks de zeer beperkende coronamaatregelen van 2020/2021 dit tijdperk overleefd. Dit koor met kwetsbare ouderen kwam fysiek binnen en in de zomer buiten bijeen zolang het mogelijk was. Daarna zijn er via ZOOM-zangsessies geweest. De contact- en ontwikkelingsmogelijkheden die zingen voor deze groep ouderen biedt zijn door corona uiteraard beperkt geweest. Nu de deelnemers gevaccineerd zijn kan er weer ten volle verder genoten worden van het samen komen en samen wereldmuziek zingen. Bijna de hele groep van 26 leden (70+) is bij elkaar gebleven. Een heel mooie prestatie van de dirigent, die ook van bijna niets een feestje wist te maken.

Waardig Oud Zijn

Het doel van dit project was om het taboe op dementie te doorbreken en de stem van mensen met dementie te versterken door een concert, drie tentoonstellingen, cursus timeslips en een toneelstuk te maken met elkaar. De activiteiten voor de lockdown hebben zeker bijgedragen aan de beoogde doelstellingen.

Omdat onze mensen het zo zwaar hadden gehad tijdens de lockdown besloten wij in de zomer van 2020 een grappige voorstelling te maken. In het najaar werd helder dat we een alternatief moesten verzinnen voor het maken van een voorstelling met mensen met dementie. Begin 2021 zijn wij begonnen met Verteltheater. Met kleine groepjes mensen zijn wij verhalen gaan ophalen die de theatermakers terug gaven middels een voorstelling. Hiermee is de stem versterkt en een hoop plezier gemaakt!

Zing mee in Gouda

‘Zing mee in Gouda’ is een koor voor senioren en ouderen en is een project van Stichting Muziek en Geheugen. Het resultaat van deelname aan het onderzoek van ZonMw is dat ‘Zing mee’ financieel in staat is geweest het samen zingen te continueren. De drempel is heel laag zodat iedereen kan meedoen. Zingen is een volwaardige activiteit voor mensen met hersenaandoeningen (dementie en afasie). Er is nauwelijks verloop en tot maart 2020 groeide het iets. Het resultaat van het samen zingen is het delen van het plezier van zingen en contact leggen met anderen.