Zijn mensen met dementie en ernstig probleemgedrag te helpen?

Verpleeghuisbewoners die de hele dag roepen of die agressief zijn, kunnen medebewoners, familie en medewerkers tot wanhoop brengen. De WAAL BEhavior in Dementia-III-studie wil de achtergronden en de gevolgen van dergelijk ernstig probleemgedrag verhelderen.

Zwaardere problematiek

‘Mensen met dementie komen steeds later in het verpleeghuis, met steeds zwaardere problematiek,’ zegt projectleider Debby Gerritsen. ‘We hebben eerst met data van ruim 2000 verpleeghuisbewoners geprobeerd specifieke kenmerken van bewoners met ernstig probleemgedrag in beeld te brengen. Ze bleken gemiddeld jonger dan de meeste bewoners, hadden meer wanen en waren prikkelbaarder. Maar ze weken niet heel duidelijk af van de andere bewoners.’

Urenlang schreeuwen

In de huidige onderzoeksfase worden de casus van tien bewoners uitgediept. Gerritsen: ‘Een casus betrof een vrouw die elke middag begon te roepen, steeds luider, tot bedtijd. Je zag de onmacht bij de verzorgenden. Ze probeerden van alles om haar tot rust te brengen, zonder resultaat. De andere bewoners werden knettergek van het geroep.’ Met gesprekken met medewerkers, familieleden en behandelaars brengen de onderzoekers in beeld wat iedereen in zulke gevallen ervaart.

Ingewikkeld

Het probleemgedrag heeft vaak veel oorzaken en lijkt zelden te sturen. Dat maakt het zo’n ingewikkeld vraagstuk. ‘Verzorgenden wachten vaak erg lang voordat ze behandelaars inschakelen. Die realiseren zich dan te weinig welke impact het gedrag heeft. Dat levert een probleem in de afstemming op.’

Grote betrokkenheid

De verzorgenden tonen zich erg betrokken bij de bewoner met probleemgedrag, zegt Gerritsen. Zij zetten diens welzijn op de eerste plaats. Dat van de medebewoners komt direct daarna. ‘En een hele tijd later komen ze zelf. Ze accepteren dingen van de bewoner, zoals agressie, die voor een buitenstaander onbegrijpelijk zijn.’

Probleem verhelderen

Deel 3 van de studie bestaat uit het uitdiepen van drie casus waar bij bewoners met zeer ernstig probleemgedrag palliatieve sedatie is toegepast. Gerritsen kan moeilijk vooruitlopen op de totale onderzoeksresultaten. ‘Misschien blijkt dat het gedrag echt niet beïnvloedbaar is. Mogelijk kan meer personeel iets betekenen. Het gaat ons nu allereerst om probleemverheldering.’

Programma Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde

Vanuit het programma Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde (HGOG) financieren we projecten die bijdragen aan kennisontwikkeling én aan de academisering van de opleiding ouderengeneeskunde. Artsen in opleiding tot (klinisch) onderzoeker (AIOTO's) doen onderzoek naar ziekten in de ouderengeneeskunde. De inhoudelijke thema’s sluiten aan bij bestaande onderzoekslijnen. In een interviewreeks vertellen de AIOTO's waar zij tegenaan lopen in hun onderzoek en welke kennis hun project oplevert.

ZonMw voert het programma uit in opdracht van SBOH; de werkgever van huisartsen in opleiding en specialisten ouderengeneeskunde in opleiding. SBOH financiert de hele huisartsopleiding en opleiding tot specialist ouderengeneeskunde.

Colofon

Tekst: Veronique Huijbregts 
Eindredactie: ZonMw