Hoe kun je domeinoverstijgend samenwerken in het onderwijs en in de praktijk? En hoe kunnen Leernetwerken hieraan bijdragen? De ZonMw-programma’s Verward Gedrag en Langdurige Zorg en Ondersteuning sloegen de handen ineen om hier een antwoord op te krijgen.
Op 6 december 2019 kwamen projectleiders en praktijkprofessionals samen om kennis te delen en ervaring uit te wisselen.
Aldus Joost Degenaar, programmacommissielid van het Actieprogramma lokale initiatieven voor mensen met Verward Gedrag en programma Langdurige Zorg en Ondersteuning. De verschuiving gaat over het versterken van de impact van onderzoek, waarbij de rol van onderwijs een steeds groter wordt. Als voorbeeld noemt Degenaar een hoogleraar die al lang in het vak zit. Zelfs hij beseft langzamerhand dat de slag niet geslagen wordt met fundamenteel onderzoek alleen. 'Ook die hoogleraar begrijpt dat het erom gaat hoe onderzoek landt in de praktijk en hoe dit wordt toegepast. Bij deze verschuiving is onderwijs als stakeholder hard nodig.'
Tijdens deze ochtendbijeenkomst werd er ingezoomd op wat de 13 onderwijsprojecten hebben opgeleverd en hoe deze verder in het onderwijs verspreid kunnen worden. De 13 projectleiders hadden ieder een pitch voorbereid waarin ze vertelden over de onderwijsinnovaties van hun project. De 6 projectleiders van de leernetwerken verward gedrag konden die informatie goed gebruiken voor hun projecten. Hieronder zijn enkele resultaten uitgelicht:
Ricardo Offermanns opende de tweede helft van de bijeenkomst. Hij sprak de zaal toe vol professionals die om verschillende redenen betrokken zijn bij (het opzetten van) een leernetwerk.
‘Zullen we er geen cabaret van maken?’ grapt Offermanns nadat de zaalopstelling in ‘cabaretopstelling’ is gezet. Hij verzekert dat dat ook niet zal gebeuren "Er is hard gewerkt deze ochtend, laten we dat voortzetten als we aan de slag gaan rond het thema leernetwerken. Hij benadrukt dat het goed is om voorbeelden uit de praktijk te horen en om te verbinden in leernetwerken. “Netwerken is hard werken. Het wordt ook steeds belangrijker in de samenleving. Vroeger had ik een box cd's en lp's, tegenwoordig heeft de jeugd Spotify waar ze hun lijsten en favoriete nummer delen met elkaar."
Digitaal Leernetwerk WijkLink
Dorien Koopman, projectleider van Digitaal Leernetwerk WijkLink, begint haar presentatie met een aantal vragen aan wijkverpleegkundige Angela Overbeek. Op de vraag wat Wijklink oplevert, antwoordt Overbeek: "Ik kan veel vragen stellen aan andere mensen over bijvoorbeeld een moeilijke case. Ik hoef zelf niet meer alles uit te zoeken. Op WijkLink is daarnaast veel informatie te krijgen: over begeleiding of opleiding. Er is altijd wel iemand die op je vraag kan reageren."
WijkLink wordt ook ingezet in het onderwijs van studenten. Eerstejaars krijgen een lege pagina van WijkLink. Deze pagina vullen ze met opdrachten die voor hun relevant zijn en kennis die ze willen delen. Ook in hun derde jaar doen ze dat, maar dan in het kader van hun stage.
De geleerde lessen die zij deelt:
Als uitdaging geeft Koopman aan dat het sociaal domein per gemeente anders is ingericht.
Albeda Zorgcollege over Leerwerkplaatsen
‘Toen ik het woord practoraat voor het eerst hoorde moest ik denken aan een tractor. Een practoraat is net als een tractor; het kost wat kracht om het in beweging te krijgen.’, zo begint Ada ter Maten. Het lectoraat van het mbo (ook wel 'practoraat') waar ter Maten werkzaam voor is, heeft als doel binnen 2 jaar een duurzaam leernetwerk op te bouwen zowel in het mbo als hbo.
Ze vertelt over de reflectieve casestudie-methode die wordt toegepast op gebieden Zorg & Welzijn. Vooral docenten gaan dit trekken in samenwerking met studenten. Door juiste analyse en gebruik te maken van experts en ervaringsdeskundigen, kunnen ze de eigen praktijksituatie om kennis op te doen voor het leernetwerk. "Je vraagt de student om drie stappen door te gaan en zo hun eigen handelen te onderzoeken. Dat gebeurt in 3 stappen: WHAT, SO WHAT, NOW WHAT." Deze methode leidt uiteindelijk tot een waardevolle casusbank.
“Kernwoorden die ons allemaal (platform 31, maar jullie ook) verbinden zijn praktijkgericht onderzoek en de behoefte van de doelgroep centraal. Platform 31 zal de procesbegeleiding en evaluatie uitvoeren van de leernetwerken. Dit is voor ons een vliegende start om jullie te ontmoeten". Er lopen momenteel 10 leernetwerken wijkverpleging en sociaal domein en 6 leernetwerken verward gedrag en 13 onderwijsprojecten verward gedrag. Platform 31 heeft 5 methoden om in te zetten.
Het laatste onderdeel betrof een actieve werkvorm om met elkaar in gesprek te gaan over domeinoverstijgend samenwerken en welke succesfactoren en knelpunten daarbij naar voren komen. 3 thematafels met elk een enthousiaste procesbegeleider van ZonMw vormden de basis. Aan elke thematafel zaten meerdere deelnemers rondom een groot papieren tafelkleed. Met behulp van post-its gingen de deelnemers met elkaar in gesprek, waarbij deze 3 stappen werden aangehouden:
Uitkomsten werksessie
1. Brainstormen over vormen van samenwerking en kennisuitwisseling
- Ervaringen delen door het vormen van duo’s, duo-banen en een kijkje te nemen in elkaars keuken. Projectleider Twinning Rotterdam: ''wij proberen professionals en docenten te koppelen en samen op pad te sturen binnen hun praktijk'';
- Organiseren van bijeenkomsten/workshops;
- Digitale omgeving voor ontmoeting, kennisuitwisseling en het delen van ervaringen;
- Casus bespreking met verschillende disciplines.
2. Inzicht in knelpunten en oplossingen genereren
- Het betrekken van het sociaal domein bij het leernetwerk blijkt lastig. Mogelijke oplossing is de verbinding van de diverse opleidingen in het onderwijs en vervolgens de praktijk te betrekken;
- Albeda Zorgcollege: ''Er is een groot cultuurverschil tussen mbo en hbo''. HU organiseert masterclasses voor zowel mbo als hbo om dit verschil te overbruggen;
- Er wordt weinig initiatief genomen vanuit de professionals in het leernetwerk. Het aanstellen van een community manager en ambassadeurs is een mogelijke oplossing.
3. Acties formuleren
- Nieuwe contacten leggen met docenten uit het sociaal domein;
- Verschillende projecten zijn erg enthousiast over WijkLink en willen dit gaan inzetten om een koppeling te creëren tussen onderwijs en praktijk, zodat informatieoverdracht makkelijker verloopt;
- Duo’s/kwintetten vormen tussen docenten hbo en mbo, professionals uit de zorg, het sociaal domein en wijkverpleging.