Maatregelen die de volksgezondheid moeten verbeteren richten zich vaak maar op een klein deel van een probleem. Veel gezondheidsproblemen zijn echter het gevolg van een complex systeem van factoren, waardoor de impact van een eenzijdige benadering niet zo groot is.
Een systeembenadering kan effectiever zijn, legt James Nobles uit. Hij is onderzoeker aan de Bristol Medical School en ontwikkelde het Action Scales Model. “Het is een instrument om complexe problemen en hun samenhang beter te begrijpen. Maar ook om daarmee oplossingen te bedenken die een gewenste verandering in het systeem in gang zetten. We hebben het model zo eenvoudig mogelijk gemaakt zodat het in de praktijk gebruikt kan worden.”
Is een systeembenadering en jullie model nuttig voor elk type onderzoek naar de effecten van de leefomgeving op de gezondheid?
“Het kan nuttig zijn voor alle onderzoekers die te maken hebben met complexe gezondheidskwesties, maar ook voor overheden en organisaties. Denk aan onderwerpen als voedingsbeleid en het ontmoedigen van roken. Of een nieuwbouwproject waarbij de betrokken organisaties kunnen vaststellen hoe zo te bouwen dat er een gezonde leefomgeving ontstaat. Het model kan helpen om de verschillende perspectieven te begrijpen, op wie invloed uitgeoefend moet worden en waar het beste de focus op kan liggen. De aanpak van de Covid-19 pandemie in England is ook een voorbeeld van een systeembenadering: veel verschillende overheidsorganisaties moesten opeens samenwerken.”
Is het Actions Scales Model al toegepast in de praktijk?
“We hebben voor het eerst over het model gepubliceerd in 2019, als onderdeel van het Whole systems approach to obesity project van de Department of Health and Social Care van de Britse overheid. Inmiddels wordt er door ten minste dertig lokale overheden in Engeland gebruik van gemaakt.”
Tips van James Nobles
Voor onderzoekers die de effecten van de leefomgeving op de gezondheid bestuderen en (willen) werken met een systeembenadering.
- Stel vast wat belangrijk is voor burgers en organisaties die betrokken zijn bij het vraagstuk waar je aan werkt. Ze kunnen je helpen de elementen in het systeem te benoemen en richting te geven aan je onderzoek. Veel onderzoek wordt met publiek geld gefinancierd, dus de gemeenschap moet er ook van profiteren.
- Bepaal welk type onderzoek in jouw situatie tot de beste antwoorden leidt. Zo kan het een goed idee zijn om burgers en organisaties er van begin tot einde bij te betrekken en dus samen het onderzoek te doen.
- Ons werk moet niet in de academische wereld blijven. Beperk daarom het jargon en gebruik levendige voorbeelden. Als mensen ons niet begrijpen, zullen ze geen systeembenadering toepassen. Als je wel jargon gebruikt, wees dan consistent en leg de termen meermaals uit.
- Het evalueren van een systeembenadering is niet makkelijk. Stel daarom vast, samen met de betrokken organisaties en sectoren, welke stappen vooruitgang laten zien. Het kan bijvoorbeeld wel 20 tot 30 jaar duren voordat het aantal mensen met overgewicht daalt, dus in de komende vijf jaar wil je bijvoorbeeld eerst een afname van het aantal snackbars zien.
Meer weten?
- Themapagina Maak ruimte voor gezondheid
- Themapagina Gezonde wijk en omgeving
- Themapagina Gezonde leefomgeving
- Abonneer u op onze nieuwsbrief Preventie en volg ons op LinkedIn
Colofon
Tekst: Thessa Lageman, www.thessalageman.com
Eindredactie: ZonMw
ZonMw stimuleert gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. ZonMw financiert gezondheidsonderzoek en stimuleert het gebruik van de ontwikkelde kennis - om daarmee de zorg en gezondheid te verbeteren. ZonMw heeft als hoofdopdrachtgevers het ministerie van VWS en NWO.