Magie op de dansvloer bij Het Danspaleis: ‘Wij brengen plezier tegen eenzaamheid’

Is onderdeel van het programma Versterking Aanpak Eenzaamheid
Het Danspaleis houdt ouderen vitaal en betrokken met dansen en muziek. Ook – of juist - tijdens corona. Dankzij creatieve aanpassingen kunnen de heupen nog steeds los en blijft het contact met ouderen in stand. Met ZonMw-subsidie werken ze onder andere aan het verstevigen van hun wijkgerichte aanpak van eenzaamheid in Rotterdam. Initiatiefnemer Suna Duijf: ‘Muziek raakt mensen en dans zet ze letterlijk in beweging. Daar is nu meer behoefte aan dan ooit.’

Toevoeging augustus 2022: het handboek van Het Danspaleis is beschikbaar en te downloaden via de link onder dit artikel.

Afbeelding
Suna Duijf, de projectleider van Het Danspaleis
Suna Duijf, de projectleider van Het Danspaleis

‘Ik hou vooral van die Jordanese muziek. Tante Leen, Johny Jordaan. Dan vind je mij sowieso op de dansvloer.’ Aan het woord is Bep Oenen (81) uit Amsterdam Noord. Al tijdens een van de eerste edities van Het Danspaleis, toen bestaand uit niet meer dan oprichtster en dj Suna Duijf en een draaitafel, was ze erbij. ‘Ik vond het zo gezellig. Ik moest even een drempel over, maar door het enthousiasme en de lekkere plaatjes ging ik toch de vloer op. Heerlijk.’

Duijf lacht als ze denkt aan die begintijd. ‘Dat is alweer bijna vijftien jaar terug. Het idee ontstond toen ik als dj ging draaien op een feest van de moeder van een vriendin die 75 werd. Samen maakten we een playlist en al na tien minuten kwamen er al zoveel verhalen en emoties los. Ook op het feest ging na tien minuten het dak eraf. Niemand zat meer in een kring met koffie en taart. Dat heeft de basis gelegd voor Het Danspaleis.’

Passie en bevlogenheid

In 2012 ontstond de organisatie en inmiddels is er een mobiele draaitafel, helemaal aangekleed in de stijl van Het Danspaleis, zijn er 250 aangesloten vrijwilligers, werken er achter de schermen nog zo’n tien man en vonden er een kleine duizend Danspaleizen plaats. Ook ontstonden andere concepten, zoals de Muzieksalon en Een Praatje en een Plaatje. ‘Het is allemaal ontstaan vanuit passie en bevlogenheid, omdat ik zag wat die muziek losmaakte en wat er gebeurde.’

Wat is volgens Duijf de kracht van de muziek? ‘Ik ben bijna vijftig maar voel me vijfentwintig. Dat hebben mensen van tachtig ook, die voelen zich echt niet per se oud. Maar hun wereld kan wel kleiner worden. Vrienden en familie vallen weg, fysiek krijgen ze problemen. Ze voelen misschien minder connectie met de wereld om hen heen. Muziek - vooral uit de fase van hun puberteit die muzikaal vormend is - gaat daar recht doorheen en raakt de levenslust weer. Boem, in een keer. Zo voel je weer wie je bent en waar je blij van wordt.’

Magie

Wat er gebeurt als muziek mensen op die manier raakt, omschrijft Duijf als ‘magie’. ‘Mensen die erg in hun schulp zitten of nog amper praten, maken toch contact met elkaar of onze vrijwilligers en doen weifelende stapjes op de dansvloer. Soms beschrijven ouderen het weleens alsof ze zweven. En niet alleen zij komen even overal los van. Ook het zorgpersoneel deelt die ervaring, net als de vrijwilligers en de dj’s – of zoals wij ze noemen platendraaiers.

‘Een stukje levensvreugde.’ Zo omschrijft Bep Oenen wat de muziek van toen haar brengt. ‘Het haalt herinneringen op van vroeger. Door zo’n nummer ben je opeens weer terug in je gevoel, bijvoorbeeld toen je verliefd was. Daar denk ik dan helemaal niet aan, maar dat popt gewoon opeens op in mijn hoofd als ik een bepaald liedje hoor. Het is een extra vitaminepil.’ En die pil werkt door, ook als ze weer thuis is. ‘Dan zit ik in mijn stoel en van: ‘Ach, weet je nog wel’. Soms zit ik dan gewoon in mezelf te lachen. Of er komen minder leuke dingen boven, dat kan ook. Het brengt je in ieder geval even terug naar je eigen tijd. Even uit de sleur van elke dag. Heerlijk.’

Afbeelding
Bep Oenen, deelneemster van Het Danspaleis
Bep Oenen, deelneemster van Het Danspaleis

Doordansen ondanks corona

Ondanks corona danst Het Danspaleis door, natuurlijk wel met de nodige aanpassingen. ‘In maart hebben wij alles stilgelegd, we hebben natuurlijk een heel kwetsbare doelgroep en wilden absoluut geen risico nemen. Maar we wilden wel zorgen dat we ouderen toch konden blijven bereiken’, vertelt Duif. ‘We hebben in de loop van de tijd een community opgebouwd met ouderen en vrijwilligers en die club willen we natuurlijk behouden. En we willen weten wat er met die ouderen gebeurt in zo’n bizarre periode.’

Het was dus zaak om de concepten zo snel mogelijk coronaproof te krijgen. En dat is gelukt. Zo is er nu een Balkoneditie van het Danspaleis, waar de voetjes nog steeds van de vloer kunnen, maar dan buiten of op het balkon. ‘We hangen dan een groot doek op met een 06-nummer waar mensen hun verzoekjes naar kunnen sturen. Zo maken we contact en ontstaat interactie. Het draait bij ons altijd om beweging en interactie, onze vrijwilligers die meedansen die stimuleren en faciliteren dat. Soms zie ik ontroering, als ik zwaai en iemands favoriete nummer draai. Dat kan heel erg binnenkomen bij mensen.’

Vriendelijke stokken

Wanneer er buiten wordt gedanst, helpen stokken bij het afstand houden. ‘Die stokken zijn echt geweldig,’ licht Duijf toe. ‘We hebben natuurlijk wel even goed nagedacht hoe dansen in deze tijd mogelijk is. Maar zo’n gekke stok blijkt heel goed te werken. En het is een vriendelijke stok hè, mooi rood gestoffeerd door een van onze vrijwilligers. Door die stok aan te reiken, maak je meteen al contact. En je kan ‘m gebruiken tijdens het dansen, zo kan je toch een polonaise lopen. Het werkt om te kunnen blijven dansen met elkaar.’

Sinds half mei zijn er inmiddels ruim twintig Balkonedities geweest. Daar heeft ervaren dat de magie die ontstaat hetzelfde is als binnen. ‘Gelukkig. We merken dat de behoefte nu misschien nog wel groter is dan voor corona. Mensen hebben soms maanden opgesloten gezeten. Contact hebben met anderen, een buurtbewoners spreken of een dansje doen, zijn eerste levensbehoeftes. Vanwege het contact en omdat fysiek bewegen heel belangrijk is.’

Afbeelding
Video Danspaleis
Video Het Danspaleis

Meer interactie

Een mooi bijeffect van de nieuwe vorm gericht op buiten en balkons, is dat er meer interactie is met de omgeving. ‘Een agent die langskomt op de fiets kijkt even mee, gezinnen lopen langs en gaan soms zelfs even de vloer op. Daardoor ontstaat meer verbinding met de buurt.’ Het Danspaleis is door corona flexibeler dan ooit. ‘We zijn een wendbare club en gelukkig hebben we een flexibel team, we kunnen omgaan met veranderingen en snel schakelen.’

Een ander al bestaand concept is Een Praatje en een Plaatje, waarbij een vrijwilliger met een grammofoon langskomt om – ja, de naam zegt het al - te praten en muziek te luisteren, is sinds corona omgedoopt tot De Muzieklijn. Een vrijwilliger belt nu wekelijks met een oudere om door te nemen hoe het gaat en natuurlijk luisteren ze samen naar wat liedjes. Duijf: ‘Muziek is en blijft het mooiste communicatiemiddel om plezier en troost te bieden, ook via de telefoon.’

Afbeelding
Anderhalvemeter polonaise tijdens de balkoneditie van Het Danspaleis
Anderhalvemeter polonaise tijdens de balkoneditie van Het Danspaleis

Plezier

Tenslotte maakt Het Danspaleis nu een podcast, Radio Danspaleis. Daarin zet ze een buurt in de spotlight en praat met ouderen over vroeger en over hoe het ze nu vergaat, in deze onzekere corona-tijd. ‘Daarin komen heel mooie verhalen aan bod, zo kan je daar even op inzoomen.’ De uitzendingen worden aangekleed met de mooiste nummers van toen en vaak is er nog inbreng van een artiest. ‘Willeke Alberti, George Baker, Marianne Weber, ze hebben allemaal meegedaan.’

Hoe helpen al deze projecten om eenzaamheid tegen te gaan?  Duijf: ‘Wij benaderen mensen niet van ‘goh, wat bent u eenzaam’. Nee, wij geloven erin dat mensen allemaal levenslust in zich dragen en daar proberen wij dichtbij te komen met muziek en dans. Dat zijn de ijsbrekers. Wij komen dus niet met een zorg, wij komen met plezier, met iets wat mensen raakt. Alleen dat krijgt mensen in beweging.’

Rotterdam

Een subsidie van ZonMw ondersteunt Het Danspaleis specifiek voor hun werk in Rotterdam. Daar wordt in samenwerking met Humanitas een aanpak gerealiseerd die zich richt op juist die wijken waar de eenzaamheid het hoogst is. Dat gebeurt met een combinatie van inzet van Het Danspaleis, nu dus de Balkoneditie, en de Muzieksalon, hoewel het bij dat laatste concept nu even zoeken is naar wat er mogelijk is.

Petra Welboren, Fondsenwerver & Vrijwilligerscoördinator bij Het Danspaleis, licht de Muzieksalon toe: ‘Daar ontmoeten mensen elkaar in een intieme, huiskamerachtige setting. Dat versterkt onderling contacten en netwerken en verkleint een eventuele drempel naar Het Danspaleis.’ Ook wordt de subsidie gebruikt om de enorme kennis die Het Danspaleis afgelopen jaren heeft opgedaan vast te leggen in een handboek. Op die manier is alles wat al is geleerd op het gebied van bestrijding van eenzaamheid beter overdraagbaar. 

Thuis dansen

Na haar eerste kennismaking maakte Oenen het alsmaar groeiende evenement nog vele andere keren mee. In het zorgcentrum waar ze als vrijwilliger werkte, en nu ze dat sinds drie jaar niet meer doet, bezoekt ze Het Danspaleis als het ergens in Amsterdam-Noord optreedt. ‘Het contact met mensen is daar altijd fijn. Je hoort eens wat anders dan de televisie de hele dag. Kijk, ik klaag niet, maar ik heb mijn zoon en man verloren en de rest is uitgevlogen. Ja, dan zit je toch vaak alleen in je kamer. Niemand zegt wat. Dat is geen klagen! Maar het is wel gewoon een feit.’

Ze houdt de agenda van Het Danspaleis goed in de gaten. Als er weer eentje in de buurt is, gaat ze weer. ‘Het begint al met erheen gaan hè. Je knapt je weer even lekker op, je gaat er netjes heen. Ik hoop dat er snel weer een editie in de buurt is. In de tussentijd dans ik soms gewoon thuis, dan doe ik in mijn eentje de polonaise in de keuken. Dan zie ik weleens iemand verbaasd door het raam kijken, ja.'

Afbeelding
Bezoekster tijdens een balkoneditie van Het Danspaleis
Bezoekster tijdens een balkoneditie van Het Danspaleis