Ziekte van Alzheimer met jaren vertragen

Een complexe ziekte als Alzheimer is moeilijk te genezen. Daarom zoeken onderzoekers al tijden naar manieren om de ziekte te vertragen of te stoppen, zodat de kwaliteit van leven van de patiënt verbetert. "Toevallig stuitte ik op een ontstekingsremmend middel dat al succesvol op de markt was tegen de chronische longziekte COPD. Ik bedacht me dat dit ook weleens kon werken tegen Alzheimer, een ziekte waarin ontstekingen een belangrijke rol spelen", zegt Jos Prickaerts, onderzoeker op de afdeling psychiatrie & neuropsychologie aan de Universiteit van Maastricht.

Dat middel, roflumilast, werkt inderdaad ook in het brein bij een vijf keer zo lage dosering. Ook al remt het geen ontstekingen, het stimuleert wel de communicatie tussen de hersencellen. Het verbeterde direct de hersenactiviteit bij proefdieren en daarna in klinische tests bij jonge vrijwilligers en bij ouderen met geheugenklachten. "En dat ook nog eens zonder veelvoorkomende bijwerkingen, zoals misselijkheid en overgeven."

Geheugen verbeteren

Prickaerts testte het middel dus al uitvoerig op zowel proefdieren als gezonde mensen, en is nu zover om de eerste patiëntenstudies uit te voeren. "We testen een hoge en een lage dosering van het middel op patiënten in het voorstadium van Alzheimer. Ook nemen we patiënten mee in het beginstadium van Alzheimer. In totaal hebben zullen er 81 patiënten aan de studie deelnemen." Om de 3 maanden voeren de patiënten, vergezeld van een mantelzorger, een geheugentaak uit. Afhankelijk van de leeftijd en het opleidingsniveau kunnen gezonde mensen een bepaalde hoeveelheid woorden onthouden. "We verwachten dat dit gaat verbeteren zodra patiënten het middel toegediend krijgen."

Meer onthouden

Prickaerts zal het middel een halfjaar testen bij patiënten en heeft goede hoop op veelbelovende resultaten. Uit vragenlijsten zal blijken of het dagelijks functioneren van de patiënt verbetert. Hij verwacht dat patiënten tot 30 procent meer woorden onthouden, vergeleken met de controlepatiënten die niet het middel ontvangen en ook de geheugentaak doen.

Beschermt de hersenen

Roflumilast remt een enzym, waardoor de communicatie tussen hersencellen verbetert. Het zorgt ervoor dat er minder afbraak van cellen plaatsvindt. "Zenuwuiteinden groeien weer naar elkaar toe en zo remmen we de achteruitgang van het brein af. Het haakt in op de opslag van nieuwe informatie in het brein. Voor mogelijk 3 tot 5 jaar stopt de ziekteprogressie, is onze verwachting."

Universiteit maakt medicijn

Uniek en innovatief in het onderzoek van Prickaerts is dat de universiteit een nieuwe variant van het geteste middel zelf ontwikkelt en het patentrecht bezit. "Meestal doet een farmaceutisch bedrijf dat, maar wij zien veelbelovende resultaten in proefdieren en willen zelf in het nieuwe medicijn investeren. Voor de nieuwe variant moeten we opnieuw alle klinische fases laten doorlopen. Daarna volgt nog een wereldwijd onderzoek. Roflumilast is daarentegen bijna in de laatste klinische fase. Dit middel wordt nog getest in de laatste patiëntenstudies en is naar verwachting over 5 jaar op de markt om aan de Alzheimerpatiënt te kunnen geven."     
We moeten dus nog geduld hebben voordat we toegang hebben tot een middel dat mogelijk de kwaliteit van leven van de vroege Alzheimerpatiënt aanzienlijk verbetert, maar de eerste stappen zijn gezet.

Interesse om deel te nemen aan het onderzoek? Voor meer informatie: www.romema.nl of stuur een e-mail naar n.possemis@maastrichtuniversity.nl

Dr. Jos Prickaerts was te gast bij het webinar over geneesmiddelen. Daar vertelde hij meer over de werking en toepassing van het medicijn. Aflevering gemist? Kijk hier terug. Webinar Geneesmiddelen